De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

De afgelopen jaren is het besef van de invloed van de Eerste Wereldoorlog sterk toegenomen. Tegenwoordig wordt de oorlog die uitbrak in augustus 1914 meer en meer gezien als de oercatastrofe van de 20ste eeuw. Met de start van de oorlog werd een kettingreactie aan gebeurtenissen in werking gezet waarvan we de gevolgen vandaag de dag nog merken. In dit boek wordt de lezer meegenomen naar enkele van de meest dramatische episoden van dit conflict dat terecht ‘de Grote Oorlog’ werd genoemd. We beginnen uiteraard met het uitbreken van de oorlog in Sarajevo waarover Marcel van Guldener bericht. Daarna staan we stil bij het Schlieffenplan. Dit was een zeer gedetailleerd uitgewerkt stappenplan voor het Duitse leger. Het centrale idee erachter was dat men aan het westfront snel wilde winnen om vervolgens het leger naar het oosten te dirigeren, om zo het tsaristische leger te kunnen weerstaan. Henk van der Linden neemt het hoofdstuk Verdun voor zijn rekening. Nadat de oorlog was gestagneerd, zocht de Duitse leiding naar een beslissende kans aan het front. Vanuit de oude strategische gedachte van oorlogsfilosoof Gneisenau zocht men de finale krachtmeting. De frontsector rond Verdun, met het moderne pantserfort Douaumont, leek hiertoe de beste optie. Hier zou het Franse leger zich niet aan de strijd kunnen onttrekken. De Duitse commandant Von Falkenhayn meende dat het Franse leger gedoemd was dood te bloeden. In werkelijkheid kwam er een rotatiesysteem van divisies op gang, waardoor beide partijen werden uitgeput zonder beslissend moment. De gekte van de oorlog liet zich ook aflezen uit het drama aan de rivier de Somme, dat deels gelijktijdig speelde met de slag bij Verdun. Hier waren bovenal de Britten actief, onder bevel van generaal Haig. Men vertrouwde vooral op de maandenlange voorbereiding en zware inleidende artilleriebombardementen. Men dacht dat het Britse leger letterlijk over de Duitse stellingen heen kon wandelen. Maar de Duitsers werden niet verrast en hadden zich goed ingegraven. Het Britse leger leed z’n grootste nederlaag uit de geschiedenis. De voortdurende druk op de militairen aan het front was natuurlijk niet zonder gevolgen. Menno Wielinga staat stil bij de muiterijen die het gevolg waren van de onophoudelijke spanning waaronder de Franse militairen moesten strijden. In het voorjaar van 1918 deed het Duitse leger een laatste poging de oorlog alsnog te beslissen. Nadat in Sint-Petersburg de Russische Revolutie was uitgebroken konden vele tientallen divisies naar het westfront worden overgebracht. Het generaalsduo Von Hindenburg en Ludendorff greep deze kans aan om tot een definitieve doorbraak te komen. De tijd werkte niet in het Duitse voordeel. De VS waren inmiddels bij de oorlog betrokken geraakt en frisse troepen kwamen maandelijks in Frankrijk aan. Er werd dan ook alles op alles gezet. Hoewel de Duitsers een zeker aanvangssucces boekten bleef een strategische doorbraak uit. In november 1918 stortte het Duitse rijk definitief ineen.